Sobota w Bardzie. Późny wieczór. Półmrok panuje w wielkim wnętrzu bazyliki. Subtelne punkciki światła widać jedynie w prezbiterium. Tytuł koncertu „Media vita in morte sumus”. Wydarzenie w ramach Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantams. Nieliczna wprawdzie publiczność, ale zasłuchana przez kilkadziesiąt minut w polifoniczny śpiew ośmiorga wokalistów. Absolutnie wyjątkowy koncert, jakiego dotąd to miejsce nie widziało, a my tutaj nie słyszeliśmy.
Usłyszeliśmy arcydzieła wokalistyki kompozytorów z XV i XVI wieku w ich oryginalnej aranżacji. Rodzaj śpiewu i jego linia melodyczna są współcześnie wykonywane bardzo rzadko i stanowią niewątpliwie artystyczny rarytas. Tytułowe dzieło koncertu to motet pt. „Media vita in morte sumus”. Zdanie to w języku polskim brzmi: „Pośrodku życia w śmierci jesteśmy”. Jest ono początkiem średniowiecznej antyfony z VIII w., której autorstwo przypisuje się zakonnikowi Notkerowi z benedyktyńskiego opactwa w Sankt Gallen. Miała ona przypominać i poniekąd nadal przypomina, że żyjąc jesteśmy zanurzeni w śmierć, która wedle wiary chrześcijańskiej jest przejściem do wieczności. Jest doświadczeniem trudnym i wymagającym refleksji. W takim właśnie duchowym i muzycznym klimacie znajdowali się słuchający sobotniego koncertu w bardzkiej bazylice. Koncert – dla jednych, medytacja – dla szukających Boga, dla wszystkich spotkanie z jedną z najwybitniejszych nitek europejskiej kultury zakorzenionej w chrześcijaństwie. Odsłona Wratislavii Cantans w Bardzie zasługuje nie tylko na odnotowanie, ale zapamiętanie jako niecodzienne spotkanie z pięknem czystego śpiewu.
Autorzy motetów zaprezentowanych w Bardzie to: Alexander Agricola (Si dedero somnum oculis meis), Ludwig Senfl (In pace / Si dedero), Josquin des Prés (In pace in idipsum / Que vous ma dame), Alessandro Coppini (Agnus Dei I z Missa „Si dedero”), Jacob Obrecht (Agnus Dei II z Missa „Si dedero”), Antonius Divitis (Agnus Dei III z Missa „Si dedero”), Josquin des Prés (Agnus Dei I, II, III z Missa „Hercules dux Ferrariae”II) oraz wiodący motet koncertu pt. „Media vita in morte sumus” według: Jacobus de Kerle, Nicolasa Gomberta, John Sheppard i Orlando di Lasso.
Dwuczęściowy program wymagał od słuchaczy nadzwyczajnego skupienia i zupełnej ciszy. Pod dyrekcją Björna Schmelzera wystąpili: Anne-Kathryn Olsen, Carine Tinney, Albert Riera, Razek-Francois Bitar, Andrés Miravete, Marius Peterson, Arnout Malfliet, Joachim Höchbauer. Tworzą oni formację pod nazwą „Graindelavoix”. Są zespołem specjalizującym się w wokalistyce średniowiecza i renesansu. Stosują naturalną technikę śpiewu i znani są z interpretacji nieszablonowych, ale opartych o wiedzę muzykologiczną. Ich lider jest etnomuzykologiem i antropologię. Swoją siedzibę mają w Antwerpii. W sieci można znaleźć autoryzowane nagrania formacji „Graindelavox”. Oto jedno z nich…
Krzysztof Kotowicz
