Pierwszą edycję Festiwalu zainaugurowano 15 lipca 1962 roku w dziewięćdziesiątą rocznicę śmierci patrona imprezy. Festiwal proponował muzykę w formie koncertowej prezentując arie i pieśni Stanisława Moniuszki w wykonaniu artystów warszawskiego Teatru Wielkiego, orkiestry i chóru pod dyrekcją Władysława Skoraczewskiego, który objął kierownictwo artystyczne.
Taki był początek Festiwalu Moniuszkowskiego, który po raz 52 odbędzie się w tym roku w Kudowie Zdroju. Po Władysławie Skoraczewskim funkcję dyrektora artystycznego pełnili ludzie związani z Dolnośląskim Towarzystwem Muzycznym m.in. Leon Hanek, Ludwik Mika, Ewa Kofin, Zbigniew Goncerzewicz, Jerzy Filc. W 1978 roku tuż przed XVII edycją Festiwalu dyrektorem artystycznym została Maria Fołtyn, wybitna polska śpiewaczka i reżyser operowy. Dzięki zaangażowaniu polskiej wokalistki Festiwal stał się całotygodniową prezentacją artystyczną, operowo-baletową, z udziałem najwybitniejszych polskich artystów. Maria Fołtyn stała na czele kudowskiego festiwalu przez 20 lat przeobrażając go w renomowane, międzynarodowe wydarzenie, podczas którego występowali odtwórcy ról Moniuszkowskich z Europy, Kuby, Japonii. Maria Fołtyn wspomina: „Szukaliśmy też innych muzycznych przetworzeń kompozycji Moniuszko, organizując show w 1980 roku… Do dziś słyszę „Prząśniczkę” Ireny Santor, „Czaty” Grechuty i satyryczne interpretacje arii z „Halki” – Danuty Rinn. Występowali również aktorzy: Pawlicka, Kolberger, Olbrychski, Neherbecka”. W 1999 roku przed XXXVIII edycją Festiwalu dyrekcję artystyczną zaproponowano Sławomirowi Pietrasowi, dyrektorowi wielu scen operowych w Polsce. Wprowadził on do repertuaru turnieje koncertowe tenorów, które gromadziły największych polskich śpiewaków. Od 2012 roku dyrektorem artystycznym jest Stanisław Rybarczyk, wybitny dyrygent i animator kultury, który na pięćdziesięciolecie Festiwalu stworzył zakrojony z rozmachem jubileuszowy program koncertów i spotkań prezentujących twórczość Stanisława Moniuszki.
W ciągu pięćdziesięciu lat w najpiękniejszych miejscach Kudowy w Teatrze Zdrojowym, Teatrze pod Blachą, Sali Koncertowej w Pijalni Wód Mineralnych, Parku Zdrojowym, a także w kościołach okolicznych miejscowości wystąpiło kilka tysięcy śpiewaków i muzyków, znane zespoły operowe, orkiestry symfoniczne i kameralne, gwiazdy scen operowych i teatralnych z Polski, Czech, Danii, Litwy, Rosji, Słowacji, Ukrainy, Niemiec, Norwegii, Włoch, USA, Japonii, Kuby i Meksyku. Od lat z wielkim entuzjazmem przyjmowany jest Korowód Moniuszkowski. Artyści, władze i mieszkańcy w polskich strojach szlacheckich przechodzą ulicami Kudowy – Zdroju zapraszając do wspólnego tańca publiczność Festiwalu, by w ten sposób uczcić święto Stanisława Moniuszki, ojca polskiej opery narodowej. Organizowany przez Moniuszkowskie Towarzystwo Kulturalne Festiwal w ciągu pięćdziesięciu lat działalności stał się jednym z najważniejszych polskich wydarzeń muzycznych, prezentując twórczość ojca polskiej opery narodowej, Stanisława Moniuszki.
52. Festiwal Moniuszkowski odbędzie się w dniach 27 – 30 sierpnia 2014 r. w Kudowie Zdroju. Szczegółowy program tegorocznego Festiwalu znajdziecie Państwo w serwisie internetowym organizatorów.
