Mieszkając od 1849 roku w Wilnie, Stanisław Moniuszko cały czas starał się prezentować swoje kompozycje w innych miastach polskich.
Szczególnie zależało mu na Warszawie, która miała wówczas zupełnie inny status niż zdegradowane Wilno, dlatego z tym większą radością jechał do stolicy Królestwa Polskiego, by w 1846 roku wystawić tam swoją „operetkę” pt. Loteria. Do wystawienia doszło, ale dzieło nie wzbudziło większego zainteresowania. Pokłosiem jednak tego pobytu była znajomość z Włodzimierzem Wolskim, modnym wówczas pisarzem, którą nawiązał w salonie artystycznym rodziny Łuszczewskich.
Spotkanie okazało się niezwykle owocne, gdyż szybko zapadła decyzja o wspólnej pracy nad dziełem operowym. Wolski wysłał Moniuszce niebawem gotowe libretto o zdradzonej przez panicza góralskiej dziewczynie, do którego Moniuszko rozpoczął pisanie muzyki. Dzieło najpierw w wersji dwuaktowej, miało premierę w Wilnie, w roku 1848. Wersja czteroaktowa, najbardziej znana, została zaprezentowana w Warszawie dziesięć lat później. Historia Halki opiera się na typowo romantycznym konflikcie wielkiej miłości i braku możliwości jej spełnienia.
Po premierze czteroaktowej wersji „Halki” w Warszawie w 1858 roku zyskał miano „ojca polskiej opery narodowej” i status jednego z najważniejszych polskich kompozytorów swoich czasów. Było to dla Moniuszki wielkim zaskoczeniem, ponieważ opera Halka powstała dziesięć lat wcześniej i przez całą dekadę nie zwróciła na siebie uwagi. Moniuszko stracił nadzieję, że uda mu się kiedykolwiek wyjść poza ramy prowincjonalnego Wilna, w którym zamieszkał po ślubie z Aleksandrą Müllerówną. Przypadek jednak sprawił, że spokojnie toczące się, przewidywalne życie mieszczańskiego kompozytora wrzuciło piąty bieg. „Halka” to najbardziej znana polska opera napisana przez Stanisława Moniuszkę. Dzięki niej życie kompozytora odmieniło się, a jego muzyka przyniosła mu wielki sukces.
Spektakl operowy „Halka” – niedziela – 27 marca – godz. 18:00 – Opera Wrocławska – Wrocław
