Podczas koncertu z udziałem wybitnych instrumentalistów – Annelien Van Wauwe, Radosława Pujanka, Benedicta Klöcknera oraz José Gallarda – zabrzmią dwa wyjątkowe kwartety autorstwa Zygmunta Krauzego oraz Oliviera Messiaena. Dzieła związane z głębokimi osobistymi przeżyciami zajmują szczególne miejsce zarówno życiorysach kompozytorów, jak i całej historii muzyki.
„Quatuor pour la naissance” na klarnet, skrzypce, wiolonczelę i fortepian powstał w szczególnych okolicznościach – jego skomponowanie zainspirowane zostało narodzinami syna Zygmunta Krauzego. Premiera dzieła, charakteryzującego się rozmaitymi ekspresyjnymi zwrotami oraz romantyczną poetyką, odbyła się w 1985 roku w Paryżu. Od tamtego czasu często pojawia się w repertuarze obok powstałego ponad czterdzieści lat wcześniej Kwartetu na koniec czasu Oliviera Messiaena.
„Quatuor pour la fin du temps” należy do najwspanialszych dzieł muzycznych XX wieku, a zarazem stanowi jedno z najważniejszych kompozytorskich dokonań Messiaena. Artysta skomponował kwartet zimą na przełomie 1940 i 1941 roku, będąc osadzonym w niemieckim obozie Stalag VIII A w Görlitz. Utwór tworzył głównie z myślą o sobie oraz towarzyszących mu współwięźniach, którzy potrafili grać na skrzypcach, wiolonczeli oraz klarnecie. Składająca się z ośmiu ogniw kompozycja zabrzmiała po raz pierwszy 15 stycznia 1941 roku w jednym z obozowych baraków, wysłuchało jej wówczas około czterystu internowanych jeńców. Partytura utrzymanego w mistycznym charakterze dzieła miała zawierać inskrypcję samego autora, który sygnował ją słowami: Pamięci Anioła Apokalipsy, który wznosi ramię ku niebiosom, mówiąc „Nie będzie już czasu”. Krytyk muzyczny Alex Ross określił dzieło w następujący sposób: Czasem muzyka współczesna jest tak piękna, że ludzie, słysząc ją, wpadają w bezgraniczny zachwyt. Kwartet na koniec czasu Oliviera Messiaena, ze swymi wspaniałymi, śpiewnymi liniami melodycznymi i łagodnie dźwięczącymi akordami – ilekroć jest wykonywany – sprawia, że czas się zatrzymuje.
Koncert „Na początek i koniec czasu” – czwartek – 21 kwietnia 2022 – godz. 19:00 – sala kameralna – Narodowe Forum Muzyki – Wrocław
Foto: Łukasz Rajchert
