Wrona orła nie pokona(ła)

Już 12 grudnia 1981 roku wieczorem w ramach akcji krypt. „Jodła” rozpoczęła się akcja internowań osób postrzeganych przez władze jako potencjalne zagrożenie dla ustroju. Zatrzymań, wedle wcześniej przygotowanych list, dokonywali funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej oraz Służby Bezpieczeństwa.

Wśród zatrzymanych znaleźli się nie tylko członkowie „Solidarności”. W czasie stanu wojennego internowano ponad 10 tys. osób, w tym niektóre więcej niż raz. 13 grudnia 1981 roku ogłoszono wprowadzenie stanu wojennego w Polsce. W związku z nim narzucono społeczeństwu szereg rygorów, takich jak godzina milicyjna, zakaz zgromadzeń czy zawieszenie działalności stowarzyszeń, związków itd. Mogła działać dominująca partia – PZPR (notabene znajdująca się w kryzysie organizacyjnym od czasu powstania „Solidarności”). W związku ze stanem wojennym zmilitaryzowano szereg kluczowych zakładów pracy. W sądownictwie wprowadzono tryb doraźny w którym obowiązywały zaostrzone kary do kary śmierci włącznie.

Powstała Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego składająca się z wysokich rangą oficerów wojska na czele z gen. Wojciechem Jaruzelskim (pełniącym ówcześnie funkcje I sekretarza KC PZPR, premiera, Ministra Obrony Narodowej). Zadaniem rady miało być administrowanie krajem w czasie obowiązywania stanu wojennego. W istocie jej znaczenie było głównie propagandowe. WRON szybko zaczęto w języku potocznym nazywać „wroną”, której przeciwstawiono orła. Praktyczną realizacją tej postawy było popularne wtedy hasło „Wrona orła nie pokona”.

W drobiazgowo przygotowanej operacji w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku wzięło udział ponad 30 tysięcy funkcjonariuszy MSW i ponad 70 tysięcy żołnierzy, łącznie ponad 3200 pojazdów pancernych (czołgów i transporterów). Wprowadzenie stanu wojennego zostało ogłoszone oficjalnie przez Polskie Radio o godz. 6.00 rano w wyemitowanym (i powtarzanym następnie wielokrotnie w radio i telewizji) przemówieniu Jaruzelskiego. Liczbę ofiar pacyfikacji strajków i demonstracji oraz zabójstw działaczy opozycyjnych, których okoliczności nie wyjaśniono, szacuje się na kilkadziesiąt osób. Pamiętać należy też o trudnej do oszacowania liczbie osób, która zmarła ze względu na niemożność wezwania pomocy medycznej w pierwszym okresie stanu wojennego.

Stan wojenny został zniesiony 22 lipca 1983 roku.

Tekst: ipn.gov.pl / pamiec.pl