Intencją tego muzeum jest opowiedzenie historii kolei, jednego z najważniejszych wynalazków w dziejach naszej cywilizacji, w oparciu o lokalny, dobrze udokumentowany kontekst w zrekonstruowanych wnętrzach stanowiących autentyczne i atrakcyjne tło dla głównej narracji.
To duże – na skalę europejską muzeum kolejowe – założone zostało w 2005 roku na terenie zabytkowej lokomotywowni z 1908 roku w Jaworzynie Śląskiej na Dolnym Śląsku. Muzeum położone jest na terenach kolejowych o powierzchni ponad 2 hektarów z zachowaną infrastrukturą kolejową, budynkami lokomotywowni oraz zapleczem technicznym. Zbiory Muzeum Kolejnictwa na Śląsku tworzy ponad 150 pojazdów kolejowych z lat od 1880 do lat 70 XX wieku. Kolekcja obejmuje m.in. ponad 40 lokomotyw parowych produkcji niemieckiej, polskiej, amerykańskiej i angielskiej, lokomotywy spalinowe i elektryczne oraz zbiór wagonów a także kolejowe pojazdy specjalistyczne.
W dawnym budynku warsztatu parowozowni zorganizowane są całoroczne ekspozycje poświęcone historii kolei i kolejnictwa nie tylko w Jaworzynie Śląskiej, ale także w Europie i na świecie. Odwiedzający Muzeum zwiedzić mogą m.in. zrekonstruowane gabinety naczelników z 1930 i 1970 roku, gabinet Kolejowej Medycyny Pracy, Drukarnię PKP czy unikatową makietę kolejową w skali H0 wykonaną na przełomie lat 70. i 80. XX wieku wykorzystywaną jako pomoc dydaktyczna w szkole kolejowej.
W Weekendy i wybrane święta w Muzeum Kolejnictwa na Śląsku organizowane są przejazdy zabytkowym taborem po tzw. Trasie Parowozowej, wyjątkowej ścieżce edukacyjnej, której zwiedzanie odbywa się w czasie przejazdu wagonem prowadzonym przez zabytkową lokomotywę spalinową (np. lokomotywę Deutz OMZ117R z 1940 r., 410D-51 z 1975 r. czy 409Da-1 z 1965 r.) lub parową – polski parowóz TKt48-18 z 1951 r. (jedyny sprawny normalnotorowy parowóz na Dolnym Śląsku).
Muzeum Kolejnictwa na Śląsku – Jaworzyna Śląska – od maja do września dostępne dla zwiedzających codziennie w godz. 10:00 – 18:00 – Godziny wyjść Przewodników dostosowane są do natężenia ruchu turystycznego w Muzeum – przejazdy po Trasie Parowozowej odbywają się wyłącznie w weekendy o godzinie 12:00 i 14:00
