Pomimo monumentalizmu, potężnej obsady wokalno-instrumentalnej, poważnych wymagań stawianych pięciu solistom śpiewakom i problemów logistycznych związanych z rozlokowaniem orkiestry na estradzie i poza nią VII Symfonia „Siedem bram Jerozolimy” Krzysztofa Pendereckiego pozostaje jednym z najczęściej wykonywanych utworów kompozytora.
Potężna symfonia powstała, aby uczcić trzy tysiące lat istnienia Jerozolimy. Po raz pierwszy wykonano ją w tym właśnie mieście w styczniu 1997 roku pod batutą wybitnego amerykańskiego dyrygenta Lorina Maazela. Znaczenie liczby siedem przekłada się na wiele aspektów tego dzieła: składa się ono z siedmiu części, wiele fragmentów utrzymanych jest w metrum 7/4, główny temat passacaglii w części drugiej i czwartej rozpoczyna się od siedmiokrotnych powtórzeń głównego dźwięku, całe dzieło wieńczy zaś powtórzony tyleż razy akord E-dur. Oprócz pełnych rozmachu odcinków przeznaczonych na cały skład znajdziemy też w tym dziele część, którą wykonuje wyłącznie chór a cappella – to opracowanie psalmu De profundis. Specjalnie na potrzeby tej symfonii Penderecki skonstruował nowy instrument, tubafon. Składa się on z rur PCV różnej długości i grubości, na których gra się paletkami wykonanymi z rakietek pingpongowych z przyklejoną pianką. Dźwięki tego instrumentu nadają dynamizmu piątej części dzieła, Lauda, Jerusalem, Dominum. Upiorna w wyrazie jest część szósta, w której narrator recytuje po hebrajsku fragmenty z Księgi Ezechiela. Towarzyszą mu rozmaite orkiestrowe efekty specjalne, a także dobiegający z wysokości dźwięk trąbki basowej, symbolizujący głos Boga. Część siódma stanowi triumfalną apoteozę, w której rozbrzmiewają fragmenty psalmów i ksiąg starotestamentowych proroków.
Krzysztof Penderecki od lat 70. regularnie występuje jako dyrygent, prowadząc zarówno swoje własne dzieła, jak i utwory innych kompozytorów. Wykonanie „Siedmiu bram Jerozolimy” pod jego dyrekcją stanowi bez wątpienia jedną z największych atrakcji bieżącego sezonu artystycznego.
Koncert „Siedmiu bram Jerozolimy” – piątek – 13 marca 2020 – 19:00 – Narodowe Forum Muzyki – Wrocław
UWAGA: Wydarzenie odwołane ze względu na zawieszenie działalności instytucji kultury.
