W każdym zakątku świata muzułmańskiego szlachetny Koran, czy sunna jest interpretowany na właściwy danej społeczności sposób, stąd widoczna niekonsekwencja w stosowaniu różnego (a nie wyłącznie jednego) rodzaju zasłon. Święta księga islamu (podobnie jak główne księgi innych religii) zachęca do bycia skromnym, a skromność ta bywa pojmowana w rozmaitych formach. W jednym z wersetów Koranu, czytamy: >> O proroku! Powiedz swoim żonom i swoim córkom, i kobietom wierzących, aby się szczelnie zakrywały swoimi okryciami. To jest najodpowiedniejszy sposób, aby były poznawane, a nie były obrażane. A Bóg jest Przebaczający, Litościwy! << (Koran, 33:59).
Rzecz ma się o skromności, owszem, ale czy Bóg chce nam wyraźnie przekazać, aby zakrywać wszystkie części ciała, włącznie z twarzą, która umożliwia nam identyfikację danej osoby? To już kwestia naszej osobistej interpretacji (a może wiary, czy też poczucia estetyki?). Faktem jest, że święta księga islamu właściwie za dużo „nie mówi” o tym, jak powinny ubierać się kobiety, a jak nie powinny. Pojęcie skromności nie obejmuje jedynie sfery odzienia i sposobu jego stosowania, ale dotyczy wielu innych aspektów. Dopiero w poszczególnych hadisach (tworzących sunnę, czyli tradycję) możemy doszukać się większej ilości informacji odnośnie wstrzemięźliwości pod względem ubioru.
Należy pamiętać, że hadisy nie stanowią części, czy rozdziału Koranu. Pierwotnie były to przekazywane ustnie informacje dotyczące życia, działalności, wypowiedzi i czynów proroka Mahometa. Autentyczne hadisy, którymi muzułmanie kierują się w swoim życiu religijnym zostały nazwane sahih. Do najbardziej znanych należy zbiór Sahih Bukhari oraz Sahih Muslim. Hadisy o wątpliwej wiarygodności przyjęły miano daif i nie są traktowane jako źródło wiedzy. Przykładem hadisu dotyczącego skromności pod względem ubioru jest: >> Od kiedy dziewczyna zacznie miesiączkować, nie jest właściwe dla niej by pokazywała swoje ciało << oprócz dłoni i twarzy (Sunan abu Daud, przekazała Aisza). Hadisy jednak nie dotyczą tylko i wyłącznie nakazu skromności, który miałyby stosować tylko przedstawicielki płci żeńskiej. Dotyczą one również mężczyzn (wbrew powszechniej opinii płeć męska również powinna przestrzegać zasad skromnego ubioru): >> Prorok mijał mnie, gdy miałem na sobie tunikę odkrywającą uda. Gdy to zauważył, powiedział: „ukryj swe uda, bo są one częścią aurah”. << (według zbioru hadisów al-Buchariego; przekazał Dżurh ad).
Haleh Afshar, jedna z feministek muzułmańskich nakaz noszenia hidżabu określiła jako: >> możliwość stania się obserwatorką, bez bycia obserwowaną. << W obecnych czasach hidżab stał się wyznacznikiem mody. Powstało wiele stron internetowych i blogów, które podsuwają propozycje noszenia tej chusty w sposób zgodny z obowiązującymi kanonami mody. Hidżab to nie zwykłe zakrycie. Hidżab to styl, ale nie jest to jedyne zakrycie stosowane przez kobiety wyznające islam. „Wyznaczniki” owej skromności to również: burka (w odróżnieniu do hidżabu, burka zasłania całą głowę, oprócz małego obszaru wokół oczu; burka występuje również w formie stroju zakrywającego całe ciało – wymóg dotyczący wszystkich kobiet w Afganistanie po reżimie talibów), nikab (zasłona na twarz, wzbogacająca hidżab), czador (tradycyjny strój – bez otworu na ręce – noszony przez kobiety zamieszkujące Iran), abaja (okrycie wierzchnie – szeroki, luźny płaszcz pozbawiony rękawów, bardzo często stosowany w Arabii Saudyjskiej), czarczaf (kwef – zasłona na głowę z otworami jedynie na oczy).
„Szlachetny” Koran – jako święta księga – został objawiony Mahometowi przez archanioła Dżabriela w języku świętym, czyli klasycznym arabskim. Zważając na jego świętość nikt nie powinien starać się tłumaczyć jego wersetów na inne języki. Jednakże istnieje wiele przekładów Koranu nie tylko na inne języki niemające nic wspólnego z arabskim, ale i na pozostałe dialekty języka arabskiego. Być może stąd bierze się mnóstwo niekończących się sporów i nieporozumień w sferze nauk koranicznych. Przykładem jest stosunek do kary za cudzołóstwo, która jest praktykowana w formie kamienowania między innymi w Arabii Saudyjskiej, Iranie i Nigerii, gdzie panuje zaostrzone prawo koraniczne. Dotyczy tam praktycznie tylko kobiet, mimo że Koran jasno określa obowiązek dochowywania wierności zarówno przez żonę, jak i męża (!). Ponieważ w świętej księdze islamu forma kary nie jest dokładnie zdefiniowana, dlatego ten najstarszy i zarazem prymitywny sposób uśmiercania zaczął być stosowany na terenach dzisiejszego Bliskiego Wschodu. Warto pamiętać o tym, iż praktyki te są mocno zakorzenione w tradycji mieszkańców tamtejszych terenów, a nie w religii jako takiej. Świadczy o tym choćby jeden z fragmentów Biblii, gdzie opisano próbę ukamienowania Marii Magdaleny za cudzołóstwo.
Kolejnym aspektem potwierdzającym gorszą pozycję muzułmanek w świecie islamu to wręcz niepohamowane dążenie mężczyzn do patriarchalizmu, konsekwencją czego jest deprecjacja roli kobiet. Zgodnie z tym systemem niewiasta jest jednym z drugorzędnych elementów rodziny. Zatem mężczyzna ma prawo do decydowania o losie swojej żony i w większości sytuacji to on ma główny głos w rodzinie. Jaka jest zatem pozycja współczesnej kobiety w świecie islamu?
c.d.n.
ZOBACZ: Haja to sposób na życie (1)
Tekst i fot: Natalia Rani Junik
Bardzo interesujący artykuł!
ciekawe, czy za parę wieków doczekamy się muzułmańskich feministek:)